Sanatın Gücü

Sanat nedir ? Sanat sanat için mi, Sanat toplum için mi. Sanatı anlamayan ilgilenmeyen bir toplumda, daha doğrusu yapılan sanatın belirli bir çevrenin anlayış ve ilgisine göre yapıldığında sanattan söz edilir mi. Böylesi ne kadar yaşar. Sanat bir yerde içinde büyük bir kurgu içeren bir keşiftir. Bu kurgu insanın çeşitli yönlerden duygularına, aklına hitap edebilir. Sanat deyince güzel sanatlar, edebiyat dalları hepsini düşünmeliyiz. Örneğin bir sanatçı öyle bir resim yapar ki resim canlı gördüğün o andan daha bir anlamlı gelir. Çünkü sanatçı orda gerçekte bir araya gelmesi güç bir çok anı bir araya getirmiş, bunları aynı anda dondurmuştur. Burda bir kişinin önce kendi beyninde çizdiği daha sonra bunu diğer insanların beyinlerindeki anlamı düşünerek yeniden canlandırdığı bir uğraş bir iletişim aktarımı söz konusu.

Dedik ya sanat bir kurgudur. Edebiyat eserlerinde özde bir temanın çeşitli yönlerden ele alınıp anlatılmasıdır. Önce bir serim bölümü sonra bir düğüm ve en sonunda bir çözüm bölümü yer alır. Bir Televizyondaki haberle bu haberden yola çıkarak yapılan sinema filmini ele alacak olursak hangisi daha etkili bir mesajdır; işlediği olayın tüm yönlerini hangisi daha iyi anlatır. Elbette film de daha iyi anlatılır. Haberde bir olayda yer zaman gibi kısa bilgiler vardır. Haberdeki kişilerin ne ailesi ne yakınları önemli değildir. Yani haberin doğduğu ortamın haberi değil aranan, günlük ve kısa en can alıcı kısım verilir. Zaten başka türlüsüde pek mümkün değildir.

Haberlerin veriliş şeklinde bile bir kurgu bir senaryo olayının en kaba şekli vardır. Haberi veren ekip kendi dünya görüşünü haberde yansıtır. Genelde bakarsak haberlerin verdiği bilginin toplumu etkilemesi ile gerçek olmayan kurgu olan filmlerin etkilemesi çok farklıdır. Filmler insanların tüm hayatını çepeçevre sarar ve gerçek yaşama daha yaklaşır. Gerçekten yaşanmış bir olayın haberinden, o olayın filmi çok daha etkilidir.

Gazze de olan, bir devletin sivil bir halk üzerine bomba yağdırması haberini ele alacak olursak Ekranlarda saatlerce fosfor bombalarının patlamasını izledik. Sonra bu bombalarla yaralanan insanları, çocukları gördük. Bunlar birer haberdi. Biz çocukları ve onların annelerin babalarını tanımıyoruz. Onların yaşadığı mahalleyi, o çetin mücadelenin hayat kavgasının ne olduğunu bilmiyoruz. Sadece haber olarak kontrol noktalarından güçlükle geçtiklerini, etrafları çevrili bir hapis hayatında olduklarını biliyoruz. Tüm bunları bilmek yeterli değil. Yani o kadar etkili olmuyor. Çünkü içinde sanattın gücü yok. Sanatın o haberdeki eksik olan parçayı ilave etme özelliği yok. Ağlayan bir annenin başının döndüğünü gösteren bir kamera hareketi, duygusal bir müzik yok. Dahası o bombalar üzerine yağan insanların insanlıklarını gösteren bir iz yok haberlerde. Ne diyorlar 2 filstinli öldü rakamlardan başka bir şey değil orda.

İşte gündem olan ayrılık filmi o sanattın gücünü ortaya koyuyor. Hayatını kaybeden bin kişi diyerek sadece bir sayıdan ibaret olmadıklarını anlıyoruz. Filmde onlarında okullara, suya ekmeğe ihtiyacı olan aynen bizim gibi insanlar olduğunu anlıyoruz. Enformatik cahaleti yaşıyoruz ki bu insanları robotlaştıran bir cehalet. İnsanları sıfır ve birlerden olduğunu varsayan bir anlayış. Onlarında bizle özedeş olduklarını duyumsatacak sanatsal çalışmalar olmazsa Allah göstermesin atılan bombaları havaii fişek izlermiş gibi evinde izleyen ve bir çekirdek çitleyen değişik bir mahluk oluruz ki bu insan değlidir.


Görmeseydik

Keşke Hiç elektrik olmasaydı
Keşke hiç telefonum çalmasaydı
Görmeseydi renkli sinemayı
Seyretmeseydim Kızıldenizin en canlı anını

Neden mi
Gazzeyi gördüm
Göstermeseler tüm dünyaya bunu
Gene yaparlar mıydı
Kanla olan ayinleri gene o kadar coştururmuydu onları
Büyük bir sahnede gözlerimiz önünde

Ortak oluduğumuz gerçek
Bizi etkilemiyor artık neden
Artık kan kokusuna alıştık mı
Ekranda gelen ciğerleri parçalayan kan kokusuna

Büyük suça bizi de mi ortak etmek niyetleri
Hayır zaten biz içinde değilmiyiz
Bu dünya küçülmedi mi
Neden şavaşlar küçülmedi
Barışlar büyümedi neden

Cevabını veremediğimiz sorular
Bu sınav sonucunda
Tüm insanlık sıfırın altında kaldı
Gazze, cevapların olduğu anahtardı

(Ekim 2009 )


Artık dünya küçük diyoruz ya. Orda burda olan haksızlıklar ta evlerimiz içinde bize gösteriliyor. Devamlı deniyor bak aklını başına al ne yap ne et en güçlü, en makam mevkii sahibi, insan sen ol değilse zayıfsan haklı olman bir şey ifade etmez.

İnsanlık mı haydi geç bunları. Gözlerinin önünde buldozorle ezdiğimiz Amerikalıyı görmedin mi insanlığı eziyoruz biz.

Biz kim miyiz, adaletsizliğin baş mimarı güçün kutsandığı mabedin baş rahipleriyiz...