Mehmet Fuad Köprülü'nün Hayatı ve Eserleri

Mehmet Fuad Köprülü, Türk edebiyatçı, Türkolog, ordinaryüs profesör tarihçi, siyasetçi ve eski dışişleri bakanı.

Doğum tarihi ve yeri:4 Aralık 1890, İstanbul.
Ölüm tarihi ve yeri: 28 Haziran 1966, İstanbul.

1- Mehmet Fuad Köprülü'nün Hayatı

4 Aralık 1890'da İstanbul'da doğan Köprülü Sadrazam Köprülü Mehmet Paşa'nın soyundan gelmektedir. Edebiyat ve tarih alanında ilerlemek için hukuk öğrenimini yarıda bırakmış,1909'da Fecr-i Ati topluluğuna katılmıştır. Şiirlerini 1913'e kadar Mehasin ve Servet-i Fünun dergilerinde yayımlamış ve bu yıllarda Milli Edebiyat" ve "Yeni Lisan" akımlarına karşı çıkmıştır.

1910'dan sonra İstanbul'un çeşitli okullarında Türkçe ve edebiyat okutan Köprülü,, liselerin edebiyat programını düzenlemiştir. Ziya Gökalp çevresine girdikten sonra Milli Edebiyat akımını benimseyerek Türk tarihinin ilk dönemlerine kadar inmiştir. Köprülü ilk Türk topluluklarının tarih ve edebiyatlarını incelemiş, 1913'te, Halit Ziya Uşaklıgil'den boşalan İstanbul Darülfünunu Türk Edebiyatı Tarihi müderrisliğine getirilerek aynı yıl Bilgi dergisinde Türk edebiyatının hangi yöntemle incelenmesi gerektiğini tartışan "Türk Edebiyatı Tarihinde Usul" adlı yazısını çıkarmıştır. Türk Edebiyatı'nda İlk Mutasavvıflar, İlk büyük yapıtıdır. 1923'te Edebiyat Fakültesi dekanı olan Köprülü, Türkiye Tarihi adlı kitabını çıkarmıştır. 1925'te Türkiyat Mecmuası'nı çıkarmaya başlamış ve , ünü giderek dünyaya yayılmış, birçok uluslar arası kongreye Türkiye temsilcisi olarak katılmıştır.. 1928'de Türk Tarih Encümeni başkanlığına seçilmiştir.

1931'de Türk Hukuk Tarihi Mecmuası'nı 1932-1934 arasında Divan Edebiyatı Antolojisi'ni çıkartan Köprülü 1933'te ordinaryüs profesör olmuş, İstanbul Üniversitesi'nde birkaç kez dekanlık yapmıştır. Köprülü 1934'te siyasete atılarak Kars milletvekili seçilmiştir 1935'te, Paris'te Türk Tetkikleri Merkezi'nde verdiği konferansların toplamı olan Les Origines de L'Empire Otoman (Osmanlı İmparatorluğu'nun Kuruluşu) adlı kitabı yayımlanmış ve bu kitap büyük yankı uyandırmıştır. Heidelberg, Atina ve Sorbonne üniversitelerince onursal doktorluk sanı verilen, bilim kuruluşlarınca onur üyeliğine seçilen Köprülü 1941'den sonra İslam Ansiklopedisi'nin yayımına katılmıştır. V.(Ara Seçim), VI., VII. Dönem Kars, VIII., IX., X. Dönem İstanbul Milletvekilliğine, hem de İstanbul ve Ankara Üniversitelerindeki görevlerine devam etmiştir. Köprülü Celal Bayar, Adnan Menderes ve Refik Koraltan ile birlikte Demokrat Parti'yi kurmuştur. Demokrat Parti 14 Mayıs 1950 seçimlerini kazanıp iktidara gelince, dışişleri bakanı olan Köprülü 1956'ya kadar sürdürdüğü bu görevi sırasında Türkiye'nin NATO'ya girişinde etkin rol oynamıştır. 5 Temmuz 1957'de Demokrat Partiden resmen istifa ederek aynı yıl Hürriyet Partisine girmiştir. Asıl yararlı çalışmalarını Türk Edebiyatı ve Türk Halk Edebiyatı araştırmaları oluşturur. Çok verimli bir araştırmacı olan Köprülü, ardında 1500'ü aşkın kitap ve makale bırakmıştır.

Mehmet Fuat Köprülü 28 Haziran 1966'da İstanbul'da ölmüş, Çemberlitaş'taki Köprülü Türbesi'nde babasının yanına gömülmüştür

2- Mehmet Fuad Köprülü'nün Edebi Kişiliği

Edebiyat ile ilgili incelemelerle de ilgilenmiş, Divan ve halk şiiri üzerinde incelemeler yapmış, Hece ölçüsüyle duygu yüklü şiirler yazmıştır. Türkçü bir tarih ve bilim görüşünden yola çıkmış Türk edebiyatı ve tarihiyle ilgili ilk bilimsel çalışmaları o yapmıştır. Türk tarihinin ilk dönemlerine kadar inmiş; ilk Türk topluluklarının tarih ve edebiyatlarını incelemiştir.

3- Mehmet Fuad Köprülü'nün Eserleri

• Türk Tarihinin Ana Hatları (1931)
• Erzurumlu Emrah (1929)
• Edebiyat Araştırmaları (1966)
• Ali Şir Nevayi (1941)
• Bizans Müesseselerinin Osmanlı Müesseselerine Tesri (1981)
• Demokrasi Yolunda (1964)
• Les Origines de L'Empire Ottoman (Paris,1935)
• Fuzuli Hayatı ve Eserleri (1924)
• Türk Tarih-i Dinisi (1925)
• Malümat-i Edebiyye (1915)
• Türk Dilinin Sarf ve Nahvi (1917)
• Mektep Şiirleri (3 Cilt)
• Yeni Osmanlı Tarih-i Edebiyatı (1916)
• Türk Edebiyatında İlk Mutasavvıflar (1919-1966)
• Nasrettin Hoca (1918-1981)
• Türk Edebiyatı Tarihi (1920)
• Türkiye Tarihi (1923)
• Bugünkü Edebiyat (1924) (Makale)
• Hayat-ı Fikriye (Makale) (1909)
• Azeri Edebiyatına Ait Tetkikler (1926)
• Milli Edebiyat Cereyanının İlk Mübeşşirleri ve Divan-ı Türk-i Basit (1928)
• Türk Saz Şairleri Antolojisi (1930-1940, üç cilt)
• Türk Dili ve Edebiyatı Hakkında Araştırmalar (1934)
• Anadolu'da Türk Dili ve Edebiyatı'nın Tekamülüne Bir Bakış (1934)
• Osmanlı Devleti'nin Kuruluşu (1959)
• Edebiyat Araştırmaları Külliyatı (1966)
• İslam ve Türk Hukuk Tarihi Araştırmaları ve Vakıf Müessesesi (1983)
• Divan Edebiyatı Antolojisi
• Türk Saz Sâirleri Antolojisi
• Türk Edebiyatı Târihi I-II