Tabu Totem Ve Put 4

Arap'ın, geçmişten gelen sembolizmdi çok sıkı bağlılıkları vardı. Bunlar gelişen Arap coğrfyasının dinamiklerini taşıyamayan, eski alışmalarını sürdüren inancı, puttu, klik tavırlardı. Bir tavır, kendi yeni putlarını inşa etmek için, elbette eskileri, eskiliklerinden ötürü cahillik ya da cahiliye dönemi ilişkileri sayacaktı. Bu görece de doğru idi. Bundan doğal bir şey olamazdı da.

Elbette yeni de bir takım doğru yanlar taşımakla beraber, cahillikleri de içeriyordu. Geleceğe göre cahillik olacak kutsanmayı da içeriyordu. Yeni olan; eski cahillikleri kendisine hıfzeden bir devinme alanı olmakla kendi sürekliliğini oluşturacaktı. Şimdiki yeni, gelecekle çelişecek olan, yeni cahillik putlarını da ortaya koyacaktı.

İşte devinimse sosyal statüko bir yönü ilen de böyle yansıyabiliyordu. Yoksa insanlar, durduk yerde sapıklıkları nedeni ile bir tilki heykeli yapıp ta, doğrudan ona tapmış değil idiler. Eğer insanlar bir tilki ikonunu sayılıyorlarsa; o toplumun geçmişte, ona dönük, minnet ve mihnetine değin yaşanık ve yaşatılışmış bir hayati, aitti ilişkilenme düzenlenmesi olmuştur.

Eğer insanlar çocuğunu emziren bir Meryem ikonuna saygı duyuyorlarsa, bu bir puttu cahillik olmayıp; bu ikon toplumsal bir düzenleşmenin sebolizmi; toplumsal işlevdi, çok hayati bir eski girişmenin saygı anmasının aktarımıydı.

İşte yeni olan sosyal durumlar bunu yorumlamayı bilmiyordu. İçine doğdukları yapı insanlara, içinde bulundukları zamanıın, öylece olurluğunun ve mutlak doğru olanın, önceden geleceğe doğru giderdi bir yapı algısını veriyordu. Bu yüzden oplumsal işleyişlerin yanında, bir de 'usulün' işlemesi vardı.

Bunu, eski cahilliklerden sayıp, geçen geçmiş, denişlerle mazur görme kertesine indiriyorlardı! Evet, geçen geçmişti. Ama bu geçen anladığımız biçimde olmayıp, bir cahillik olarak değil de insan uygarlaşmasının bir kilometre adım taşı olarak geçmiş ve böylelikle geride kalmıştı. Zamanla, toplumların yeni ilişki biçimleri nedeni ile bu türden uygulamaları da tedavülden kalktı. Böylelikle bunlar yeni devinmelerin de eski aşaması oldular.

Tedavülden kalkan durum, halkın; o durumlara değin, geçmişteki işlevdi uygulamalarına ilişkin biçimlenişiydi. Halkın bu tutumlara alışması ve bu tutumları unutması; halkın, 'önceden beri böyle olanı' sahiplenmesi vardır. Ve bu olayların, toplum uygulamasında kaldırılmasından doğan, halkın sahiplenmelerinden kaynaklı, travma olan taşkınlıkları vardır. Toplum bu gibi olaylarla, oldukça sık sık karşılaşıyordu. Eski alışmalar travmanın kaynağı iken; unutmaları da, travmanın tedavisi olacak.

O dönemlerde bu tür miadını dolduran uygulamaların, travma yaratacak kargaşasını önlemek için toplum ve halk; o olgunun sembolik ritüellerini ortaya koymuştu. Ortaya konan buluşçu çabalarını tapınaklar aracılığı ile ve halkın gezici vaizleri olan; ahlakçıları, peygamberleri eli ile zaten ortaya bir usül yol olaraktan yapmakta idiler. Buna rağmen bu tutum yine de kolay olmuyordu

Böylesi geçmişte uygulanan âdetin, toplum dışına atılabilmesi için heykelce aiti sembolizmdi simge dönüşümleriyle; o olgu, gerileyen bir halk ritüeli, anlatım ve simge şekline dönüştürülürdü. Halkın geçmiş geleneğe bağlılığı olan tutumlarının ve sembolizmdi uygulamalarının, güncedeki karşılığı olmadığından, şimdiye aksetmiş olan bir insanın bir aslan yavrusunu emzirme sembolizmleri ya da saçma sapan görünmekten, elbette kurtulamıyordu!

Saditum bir kadının çocuğu emzirmesi ikonu artık normal bir kadın çocuk emzirmesini temsil etmiyordu. Ama sonraki nesillerde, bu smbol anlatımın, anlamını unutmuştular. Yin e eski zorunlu totem ata soydu tabu olmanın baş koşulu olan iç evlilik (şimdiye göre bir çeşit ensest ilişki) yasak edilerek, karşı toplumdan olanın evlilik tabusuna dönüşmüştü.

İşte, bir totem kardeşler olan Şukallituda ile İnanna'nın cinsel ilişkisi bu yüzden şimdiki zina gibi sayılmıştı. İlişkisi ortadan kalkmış bu eski alışkanlığı toplumun dışına atabilmek için halka, halkın anlama düzeyine uygun olaraktan İnana-Şukullituda tecavüzü ile sembolize edilen anlatımıyla, Sümer'i kan basmış, Sümer çekirge ve kurbağa istilasina uğramıştı.

Sürecek

05 Ocak 2011 3-4 dakika 1084 denemesi var.
Yorumlar (1)
  • 13 yıl önce

    Sayın Muazzez İlmiye Çığ Hanımefendi'nin Sümer araştırmalarının gün ışığına çıkardığı inançların kökenine ışık tutan çalışmalarına ek olarak bunun genel olarak insanlık tarihine sosyal yaşantımıza dünden bu güne nasıl etkileri olduğu psikolojik ,siyasal ve toplumsal olarak sonuçlarına ilişkin gerçekten düşünsel birikim paylaşımı serisi bilgiyle destekli bize bizi anlatıyor. Ahlak tabular ve totemlerce etnik yapıya uygun hale nasıl gelir ve etnisitenin düne göresi ile bu güne göre yarına putlar üzerinden profili çıkartılıyor.Toplumsal davranışlar ve kabuller kimi zaman tabuyu ve totemi dahi biçimlendirirken put bağımlı ancak tam tersine tabuları ve totemleri şekillendirecek güce ulaşabiliyor.İlginç olan ise put soyutu somuta hükmederken bunu totemler sahiplenip kendi tabularını put adına tüm topluma güç olarak yansıtabilmekte. Put varsayımsallığı ile gerçek somut güce yansıyor ki aslında günümüze göre cahiliye olarak adlandırılan dönemlerin putları totemlerce bize dayatılmakta ,trajikomik dense yeridir.

    Sevgi ve saygımla Bayram Hocam...