Aşık Veysel'in Hayatı ve Eserleri

Aşık Veysel Şatıroğlu Türk halk ozanı.

Doğum tarihi ve yeri: 25 Ekim 1894, Şarkışla.
Ölüm tarihi ve yeri: 21 Mart 1973, Şarkışla.

1- Aşık Veysel’in Hayatı

1884 yılının ekim ayında dünyaya gelen Veysel Şatıroğlu Sivas’ta dünyaya gelmiştir. Önemli bir halk şairi ve ozan olan Aşık Veysel ülkemizin önemli değerlerindendir. O yılların amansız hastalığı olan çiçek hastalığına yakalanmış bu hastalık sonucu sol gözünü kaybetmiştir. Daha sonradan geçirdiği bir kaza sonucu sağ gözünü de kaybeden halk ozanı yaşamını gözleri görmeden sürdürmüştür. Genç yaşında babasının hediyesi olan bağlama sayesinde müzikle tanışmıştır.  Kendisini müziğe fazlasıyla veren Aşık Veysel’in evliliğinden çocukları olmuştur. Müziğe olan tutkusu onun köy enstitülerinde ders vererek hoca olmasını sağladı. Saz hocası olarak çalışmaya devam eden Aşık Veysel’e müziğe katkılarından dolayı meclis tarafından maaş bağlandı. Aşık geleneğinin ülkemizdeki son temsilcilerinden olan Aşık Veysel 21 Mart 1973’de Sivas’ta hayatını kaybetti.

2- Aşık Veysel’in Edebi Kişiliği

Aşık Veysel’in müzikle tanışması babası sayesinde olmuştur. Saz şairliğine merakı olan baba zaman zaman saz çalmak için evinde şairlerle toplanırdı. Baba bu merakını oğluna saz hediye edip ona halk şiirleri öğreterek  aktarmayı başarmıştır. Aşık Veysel babasından devraldığı merakı ile halk şairliğine devam etti ve geleneklerine göreneklerine bağlı bir yaşam sürmeyi tercih etti. Köydeki günlük yaşamın içinde var olan acıyı şiirlerin arasına katıp onlara hayat vermeyi başarmıştır. Aşık Veysel doğa sevgisine, toprak sevgisine sazıyla ses vermeyi başarmış, Türk halk şiirinde toplumun gerçekliğini ortaya koyabilmiştir. Sıralayacak olursak;

• Cumhuriyet döneminde yaşamış halk edebiyatının önemli isimlerindendir.
• Cumhuriyetin getirdiği yenilikleri halka şiirleri ile gönül bağı kurarak aktarmayı başarmıştır.
• Kendi geleneğinin devam etmesi için öğrenciler yetiştirmiştir.
• Şiirleri ile toplumun içinde bulunduğu gerçeklikle hep ilgilenmiş ve bunu şiirlerine yansıtmayı başarmıştır.
• Geleneksel saz şiiri sanatının son temsilcisi olarak anılır.

Şiirlerinde asla taklit değil kendi öz benliğini ortaya koymuş ve hep duyarlı bir şair olmuştur. Aşıklık geleneğinde aşık hep sazı ile övünür. Sazı onun sesidir, gönlünün yüreğinin dilidir. Aşık sazıyla dertleşir, sazıyla acısını yaşar gerçekliğe aktarırken hissettiklerini sazı aracılığıyla aktarır. Saz çalma geleneğini çok iyi kullanan biri olarak Aşık Veysel birbirinden değerli eserler bırakmıştır. Günümüzde hala bu eserler büyük bir zevkle dinlenir, yıllar sonra bile hayranlık uyandırır. Halk sanatı geleneğini yaşatan nesilden nesile aktaran sağlam bir çağdaş sözcü sanatçıdır. Eserlerinde tam bir Anadolu Türkçesi hakim olan Aşık Veysel duru bir dil kullanmıştır. Kelimeler yerli yerine oturmuş ve özgündür. Aşık Veysel’in bütün şiirleri de sazsız okunduğunda türküden uzak koşma tadını verebilmektedir. Manevi dili öğrenmiş aşıklık mertebesinde bu özellik ile hem hal olmayı başarmıştır.

3- Aşık Veysel’in Eserleri

Birlik Destanı, Çiçekler, Cümle Alem Senindir, Güzelliğin On Para Etmez, Sen Varsın, Yaz Gelsin, Uzun İnce Bir Yoldayım, Kahpe Felek, Kara Toprak, Esti Bahar Yeli, Gel Ey Aşık, Ne Ötersin Dertli

Dertli, Küçük Dünyam, Seherin Vaktinde, Gonca Gülün Kokusuna, Gönül Sana Nasihatım,

Dünyaya Gelmemde Maksat, Dost Yolunda, Dostlar Beni Hatırlasın, Dün Gece Yar Eşiğinde, Aram Seni Gül İlen, Beni Hor Görme, Beş Günlük Dünya, Bir Kökte Uzamış, Kızılırmak Seni Seni

Tüm bu eserlerin yanında Aşık Veysel’in en önemli eserlerinden biri de Atatürk’e Ağıt olarak bilinir.

Sevilen şiiri:

DOSTLAR BENİ HATIRLASIN

Ben giderim adım kalır
Dostlar beni hatırlasın.
Düğün olur bayram gelir
Dostlar beni hatırlasın

Can kafeste durmaz uçar
Dünya bir han, konan göçer
Ay dolanır yıllar geçer
Dostlar beni hatırlasın

Can bedenden ayrılacak
Tütmez baca yanmaz ocak
Selam olsun kucak kucak
Dostlar beni hatırlasın

Ne gelsemdi, ne giderdim
Günden güne arttı derdim
Garip kalır yerim yurdum
Dostlar beni hatırlasın

Açar solar türlü çiçek
Kimler gülmüş kim gülecek
Murat yalan ölüm gerçek
Dostlar beni hatırlasın

Gün ikindi akşam olur
Gör ki başa neler gelir
Veysel gider adı kalır
Dostlar beni hatırlasın  

Aşık Veysel’in başarıya ulaşmasında en önemli kriterlerinden biri yeteneğinin farkına varılması, bu yönde yaşam sürmeye imkan tanınmasıdır. Gözleri görmemesine rağmen dünyaya küsmemiş kendini geliştirmiş sanatını en güzel şekliyle yeteneğini ortaya koyarak nesilden nesile konuşulmayı hafızalarda yer almayı başarmıştır. Yaşadığı toplum içerisinde ve toplumda yaşanan köklü değişimlere duyarlı olmuş sanatına gönül vermiş, şiirlerine ruh katmış hayat katmıştır.

4- En Özel Aşık Veysel Şatıroğlu Sözleri

Anlatamam derdimi dertsiz insana, dert çekmeyen dert kıymetin bilemez.

Şu geniş dünyaya sığmayan gönül, şimdi bir odaya kapandı kaldı.

Cahil insan gül ise de koklama.

Bu alemi gören sensin. Yok gözünde perde senin. Haksıza yol veren sensin.

Yok mu suçun burda senin.

Dünyaya gelmemde maksat ne idi: Bir sadık dost.

Taş olsam yandım idi. Toprak oldum da dayandım.

Benim sadık yarim kara topraktır.