Naim Tirali'nin Hayatı ve Eserleri

Naim Şafak Tirali yazar, gazeteci ve siyaset adamı.

Doğum tarihi ve yeri: 25 Aralık 1925, Piraziz
Ölüm tarihi ve yeri: 26 Mayıs 2009, İstanbul

1- Naim Tirali'nin Hayatı

Giresun doğumlu olan yazar ilkokulu Piraziz ve Giresun'da okumuş, orta öğrenimini Galatasaray Lisesi'nde yapmıştır. Öyküler yazmaya henüz lise çağlarında başlayan Tirali ilk öyküsünü 1943 yılında Yeşil Giresun gazetesinde, ilk kitabı Park'ı 1948'te yayınlamıştır. 1946 yılında Giresun'da Karadeniz Postası gazetesini çıkarmıştır. Tirali İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi mezunudur. Hukuk doktorası için Paris'te bir yıl kalıp yurda dönmüştür.

1950'li yıllarda yayımcılıkla da ilgilenen Tirali, Yenilik matbaasını kurmuş ve aynı adlı dergiyi beş yıl boyunca yayımlamıştır. 1956 yılında Vatan gazetesinde çalışmış , 1962'de Ahmet Emin Yalman'ın sahibi olduğu Vatan gazetesinin tüm hisselerini satın almış sahibi olarak 1975 yılına kadar Ankara ve İstanbul'da gazetesinin yayınını devam ettirmiştir.

1959 yazı işleri müdürüyken, bir Amerikalı yazarın Adnan Menderes'i eleştiren yazısını yayımlaması nedeniyle 16 ay hapse mahkûm edilen yazar, 27 Mayıs 1960 ertesinde 100 gün hapis yattıktan sonra salıverilmiştir. Bu dönemde öykü kitapları Yirmibeş Kuruşa Amerika ve Aşka Kitakse'yi yayımlamıştır. 1977 yılında basın şeref kartı sahibi olmuştur. 1950'lerin sonunda siyasete giren Tirali 1957 Genel Seçimlerinde Manisa'dan CHP kontenjan adayı olmuş, fakat seçilememiştir. Yine chp den 1961 seçimlerinde Giresun milletvekili seçilmiş ve TBMM'de bir dönem bulunmuştur. 1960'lı yıllarda Türkiye Gazete Sahipleri Sendikası İkinci Başkanlığı; milletvekilliği sırasında ise, Dünya Parlamentolar Birliği Türkiye Grubu Başkanlığı ve CHP Meclis Grubu Onur Kurulu Üyeliği yapmıştır. 1980'lerde öykücülüğe geri dönen yazar, Piraziz Nere Berlin Nere, Aşk Dediğin ve Çılgınca Şeyler'i yayımlamıştır. 2009'da ölmüştür. Tirali, Türkiye Gazeteciler Cemiyeti'nin verdiği 1997 yılı Burhan Felek Basın Hizmet Ödüllü sahibidir.

Ailesi tarafından her yıl anısına doğum gününde verilmek üzere Naim Tirali Öykü Ödülü düzenlenmektedir.

2- Naim Tirali'nin Edebi Kişiliği

Yazarın öykülerinde biçimsel yenilik arayışlarından önce yaşanmışlık vardır. Bu yeğlemede anlatıcılık kurguculuktan önce gelmiştir ve kuruluşu belirlemiştir. Dili söyleşi diline yakın bir dildir. Bu özelliği, onu, giderek ilk yapıtlarında görülen betimleyicilikten anlatımcılığa götürmüştür. Tirali’ye göre öykünün sanatsal değerini belirleyen, kurguya ilişkin kuramsal seçimler, denemelerden önce, insan gerçeklerine bakıştaki, yazar kişiliğiyle belirlenen yaşam sıcaklığı olmuştur.

3- Naim Tirali'nin Eserleri

• Öykü:
  • Park
  • Yirmibeş Kuruşa Amerika
  • Aşka Kitabe
  • Piraziz Nere Berlin Nere
  • Aşk Dediğin
  • Çılgınca Şeyler
• Gezi Yazıları:
  • İki Şalom Arasında
  • Sakıncalı Yazarlardan Sakıncasız Öyküler