Salah Birsel'in Hayatı ve Eserleri

Salah Birsel, Türk şair ve deneme yazarı.

Doğum tarihi ve yeri: 14 Kasım 1919, Bandırma
Ölüm tarihi ve yeri: 10 Mart 1999, İstanbul

1-Salah Birsel'in Hayatı

1919'da Balıkesir'in Bandırma ilçesinde doğan şair, 1999 yılında İstanbul'da yaşamını yitirmiştir. Ortaöğrenimini İzmir'de Saint Joseph Fransız Okulu ve İzmir Erkek Lisesi'nde tamamlamış, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi'ne girmiş, 2 yıl sonra aynı üniversitenin Edebiyat Fakültesi Felsefe bölümüne geçmiştir, 1948'de mezun olduktan sonra 1943-1949 arasında İstanbul Nişantaşı Ortaokulu'nda Fransızca öğretmenliği, 1953-1956 arasında iş müfettişliği, 1956-1960 arasında Edebiyat Fakültesi Kütüphane Müdürlüğü, 1960-1973 arasında Türk Dil Kurumu Yayın Kolu Başkanlığı yapmıştır.

1937'de "Gündüz" dergisinde ilk şiirleri yayınlanmıştır. 1940-1950 arasında "İnkılapçı Gençlik", "Sokak", "İnsan", "Seçilmiş Hikayeler" gibi dergiler şiirlerine yer vermiştir. "Yenilik", "İnsan", "Sokak" ve "Nokta" dergilerinin yayını çalışmalarına katılmıştır. Şiirleri öncelikle zekaya, ince alaya dayanan yergi ağırlıklı şiirlerdir. Garip ve İkinci Yeni akımlarını kendine göre yorumlayarak uzaktan izlemiştir. 1970'lerde peş peşe yayınlanan "denemelerle" asıl ününe kavuşmuştur. Günlük konuşma dilinde pek az bilinen sözcük ve deyimlerden ayrı, kendi yarattığı ilginç deyişleri de sıkça kullandığı ve anlatımına egemen kıldığı alaycı tavrıyla bu denemelerde özgün bir üslup yaratmıştır. 1990'larda büyük bir coşkuyla tekrar şiire dönen Birsel, Tarihini oluşturan "Kahveler Kitabı", "Ah Beyoğlu, Vah Beyoğlu", "Boğaziçi Şıngır Mıngır", "Sergüzeşt-i Nono Bey", "Elmas Boğaziçi" ve "İstanbul-Paris" kitaplarında, geçmişin İstanbul kahvelerini, Beyoğlu ve Boğaziçi'nin sanat çevrelerini anlatmıştır

2- Salah Birsel'in Edebi Kişiliği

Birsel İroni ve humor özellikleri taşıyan şiirleriyle modern şiirimizi tema ve dil bakımından demokratlaştırıp, geliştirmiştir. Şiirleri öncelikle zekaya, ince alaya dayanan yergi ağırlıklı şiirlerdir. Şiirlerinde halk şiirine yaklaşan bir söyleyiş yöntemine ulaşmıştır Yalın üslubu, hoşgörülü konu seçimleri ve ince alaylı yaklaşımıyla, kendine özgü farklı bir yer  bulmuştur.

3- Salah Birsel'in Eserleri

• Şiir:
  • Dünya İşleri (1947, Yirminci Asır Yay.)
  • Hacivat'ın Karısı (1955, Seçilmiş Hikayeler Yay.)
  • Ases (1960, Yeditepe)
  • Kikirikname (1961, Yeditepe)
  • Haydar Haydar (1972, Bilg)
  • Köçekçeler (Bütün Şiirleri, 1981, İş Bankası Yay.)
  • Bütün Şiirleri (Bütün Şiirleri, 1986, Ada)
  • Varduman (Son dönem şiirleri, 1993, YKY) (Necatigil Şiir Ödülü)
  • Yalelli (1994, Adam)
  • İnce Donanma (1995, Korsan Yay.)
  • Rumba da Rumba (1995, Adam)
  • Yaşama Sevinci (1995, Adam)
  • Çarleston (1996, Adam)
  • Baş ve Ayak (1997, Adam)
  • Sevdim Seni Ey İnsan (1997, Adam)
  • Seçme Şiirler (1997, Adam)
  • Nardenk (1998, Adam)
• Deneme:
  • Şiirin İlkeleri (1952, Yenilik)
  • Sen Beni Sev (1957, Yeditepe)
  • Kendimle Konuşmalar (1969, Papirüs)
  • 1001 Gece Denemeleri adı altında yayınlanan denemeleri:
    • Şiir ve Cinayet (1975, Çağdaş)
    • Kurutulmuş Felsefe Bahçesi (1979, Ada)
    • Halley Kimi Kurtarır (1981, Yazko)
    • Paf ve Puf (1981, Ada)
    • Amerikalı Tolstoy (1983, Yazko)
    • Bir Zavallı Sarı At (1985, Çağdaş)
    • Yapıştırma Bıyık (1985, Özgür Yay)
    • Şişedeki Zenci (1986, Nisan)
    • Asansör (1987, Özgür Yay)
    • Kediler (1988, Bağlam)
    • Seyirci Sahneye Çıkıyor (1989, Nisan)
    • Hafiyeler Önde Gider (1991, Nisan)
    • Gandhi ya da Hint Kirazının Gölgesinde (1993, YKY)
    • Gece Mavisi (1994, Varlık)
  • Salah Bey Tarihi adı altında yayınlanan denemeleri:
    • Kahveler Kitabı (1975, Koza)
    • Ah Beyoğlu Vah Beyoğlu (1976, Sander)
    • Boğaziçi Şıngır Mıngır (1980, İş Bankası Yay.)
    • Sergüzeşt-i Nono Bey ve Elmas Boğaziçi (1982, İş Bankası Yay)
    • İstanbul-Paris (1983, İş Bankası Yay)
• Günlük:
  • Günlük (1955, Yeditepe)
  • Kuşları Örtünmek (1976, Ada)
  • Hacivat Günlüğü (Günlük ve Kuşları Örtünmek ikisi bir arada) (1982, Ada)
  • Yaşlılık Günlüğü (1986, Ada)
  • Aynalar Günlüğü (1988, Ada)
  • Bay Sessizlik (1990, Ada)
  • Nezleli Karga (1991, Remzi)
  • Geceyarısı Mektupları (1991, Bağlam)
  • Yalnızlığın Fırınlanmış Kokusu (1992, Remzi)
  • Yanlış Parmak (1995, Adam)
  • Papağanname (1995, Adam)
• Roman:
  • Dört Köşeli Üçgen (1961)
• Biyografi:
  • Rüştü Onur (1956, Yeditepe)
• İnceleme:
  • Fransız Resminde İzlenimcilik (1967, Dost)
  • Goethe (1972, Milliyet Yay)
• Gezi:
  • Kıbrıs'a Selam (1987, Cem)

3- Salah Birsel'in Ödülleri

• "Keçi Çobanı, Kuzu Çobanı" denemesi ile TRT Deneme Sanat Ödülü (1970)
• "Şiir ve Cinayet" kitabıyla TDK Deneme Ödülü (1976)
• "Yaşlılık Günlüğü" adlı günlüğüyle Sedat Simavi Edebiyat Ödülü (1986) (Türkiye'de günlük türünde yazılmış bir esere verilen ilk ödül)
• "Varduman" adlı şiir kitabıyla Necatigil Şiir Ödülü (1994)