Ülkü Tamer'in Hayatı ve Eserleri

Ülkü Tamer, Türk şair, gazeteci, oyuncu ve çevirmen.

Doğum tarih ve yeri: 20 Şubat 1937, Gaziantep
Ölüm tarihi ve yeri: 1 Nisan 2018, Bodrum

1- Ülkü Tamer'in Hayatı

20 Şubat 1937’de, Gaziantep’te dünyaya şanslı bir çocuk olarak geldi Tamer. Kitap kurdu bir anne ve zengin bir kütüphaneye sahip babası vardı. Çocuk yaşta yazmaya okumaya başlayacaktı. Çocukluğu ve ilk öğrenim yıllarını memleketinde tamamlayan şair, orta eğitimini almak üzere İstanbul'a gelerek Robert kolejdeki eğitimini 1958 yılında mezuniyetle bitirdi. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi’ne kayıt yaptırsa da yarım bırakarak İstanbul Üniversitesi Gazetecilik Enstitüsü’ne geçti ve buradan mezun oldu.

Şiir yazmaya ortaokulda başlayan şairin ilk şiiri yayımlandığında henüz lisedeydi.1954’te Avni Dökmeci’nin yönetimindeki “Kaynak” dergisinde yayımlandığı Dünyanın Bir Köşesinden Lucia isimli şiirdi. Edebiyat dünyasına hızlı ve etkili bir giriş yapan Tamer, genç şairlerin yeni yollar aramasına katıldı.

İmgeler, çağırışımlar ve soyutlamalarla yeni söylem arayışlarına girerek kendini arındırdı ve “İkinci Yeni” akımına katılarak alacağı yolu ve şairliğini belirledi.İlk evliliğini aşık olduğu Tomris Uyar ile yapan şair Ekin isimli çocuklarının ölmesiyle evliliğini sonlandırdı. Neslihan Hanım ile ikinci evliliğini yapan şair, 1964-1968 yılları arasında özel tiyatrolarda oyunculuk yapmaya başladı ancak bu alanda kendini yeterli bulamayan Tamer, şiir yazmaya devam etti.

Alleben Öyküleri” adıyla paylaştığı kitabında çocukluğundan çıkan dört öyküsü ona 1991 yılında 1991 Yunus Nadi Öykü Armağanı’nı getirdi. 100’ün üzerinde kitabın çevirisini yapan Tamer Özellikle “Edit Hamilton”dan yaptığı “Mitologya” çevirisiyle “1965 TDK Çeviri Ödülü”ne layık görüldü. Zülvü Livaneli tarafından ,Güneş Topla Benim İçin, Kilis'e Haber Saldım, Kırda Vurulanların Türküsü, Selam Olsun ve Memik Oğlan isimli şiirleri şarkı olarak okundu.Üşür Ölüm Bile eseri ise Ahmet Kaya tarafından seslendirildi.

Bodrum’da Turgut Reis Mahallesi’ndeki evinde yaşayan şair 81 yaşında rahatsızlanarak 1 Nisan’da yaşama veda etti.

2- Ülkü Tamer'in Edebi Kişiliği

İkinci Yeni duyarlılığını yansıtan soyutlamalara yönelik, yoğun ve özgün bir imge anlayışı geliştirdi. Yalın bir dil kullandı, toplumsal kaygılar ve düşünce öğelerine eserlerinde bolca yer verdi ağırlık kazandırdı ve kendine özgü bir şiir anlayışı yarattı. Humor yüklü şiirlerinde doğa görüntülerini, çocuksu duyarlılığını yansıttı. Türkü ve koşma türünde şiirler yazdı. Bir Adın Yolculuktu kitabıyla Melih Cevdet Anday şiir ödülünü kazandı.

3- Ülkü Tamer'in Eserleri

• Şiir:
  • Soğuk Otların Altında (1959)
  • Gök Onları Yanıltmaz (1960)
  • Ezra ile Gary (1962)
  • Virgülün Başından Geçenler (1965)
  • İçime Çektiğim Hava Değil Gökyüzüdür (1966)
  • Sıragöller (1974)
  • Seçme Şiirler (1981)
  • Antep Neresi (1986)
  • Yanardağın Üstündeki Kuş (toplu şiirler, 1986)
  • Ben Sana Teşekkür Ederim (2003)
  • Bir Adın Yolculuktu (2014).
• Antoloji:
  • Çağdaş Latin Amerika Şiiri Antolojisi (1982)
• Öykü:
  • Alleben Öyküleri (1991 Yunus Nadi Öykü Armağanı)
  • Çocukluğumdaki Bayramlar (Alleben Öyküleri)
• Anı:
  • Alleben Anıları (1997)
  • Yaşamak Hatırlamaktır (1998)
  • Bir Gün Ben Tiyatrodayken (2003)
• Çocuk Kitapları:
  • Şeytanın Altınları (1989)
  • Pullar Savaşı, Günışığı Hoşça Kal (2000)
  • Tele Yunus
  • Çocuklara Genel Kültür
  • Ne Biliyorum?
  • Hangisi Doğru?
• Tiyatro:
  • Kadı (Musahipzade Kemal’den uyarlama).
• Senaryo:
  • Bir Milyara Bir Çocuk
  • Beni Bekledinse

Ülkü Tamer, bunların dışında yetmişin üstünde kitap çevirdi; şiir antolojileri hazırladı.

4- Ülkü Tamer'in Aldığı Ödüller

• 1965- Türk Dil Kurumu Çeviri Ödülü, "Edith Hamiltondan Mitologya" çevirisi ile
• 1967- Yeditepe Şiir Armağanı, "İçime Çektiğim Hava Değil Gökyüzüdür" ile
• 1979- Macaristan Halk Cumhuriyeti'nce verilen Endre Ady Ödülü, çevirileri ile
• 1991- Yunus Nadi Ödülü, "Alleben Öyküleri" adlı öykü kitabıyla
• 2015- Melih Cevdet Anday Şiir Ödülü, "Bir Adın Yolculuktu" adlı kitabı ile.