Vedat Türkali'nin Hayatı ve Eserleri

— min. okuma: 3-4 dakika
Vedat Türkali'nin Hayatı ve Eserleri

Vedat Türkali, romancı, senaryo ve oyun yazarı.

Doğum tarihi ve yeri: 13 Mayıs 1919, Samsun
Ölüm tarihi ve yeri: 29 Ağustos 2016, Yalova

1- Vedat Türkali'nin Hayatı

Asıl adı Abdülkadir Pirhasan olan Türkali 13 Mayıs 1919 da Samsunda dünyaya geldi.Asker olması nedeniyle Hasan  mahlasıyla ilk esrelerini kaleme aldı. Orta öğrenimini Samsun lisesinde  tamamlayan Türkali 1942 yılında İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümünden mezun olarak yüksek  öğretimini tamamladı.

1942 yılında Merih Pirhasan ile evlenen Türkali eşi 31 Ekim 2013’te vefat edene kadar birlikte yaşadılar. Deniz Türkali (d. 1944) adında kızı ve Barış Pirhasan (d.1951) adında oğlu vardır. Deniz Türkali Yönetmen Atıf Yılmaz‘ın eşidir

Maltepe Askeri Lisesi ve Kuleli Askeri Lisesi'nde edebiyat öğretmenliği yaptıktan sonra 1951'de siyasi eylemleri sebebiyle tutuklanana Türkali  9 yıl ceza aldı 7 yıl sonunda koşullu olarak serbest bırakıldı. Rıfat Ilgaz ile Gar yayınlarını kuran Türkali Dolandırıcılar Şahı ile  1960 yılında senaristliğe başladı. 1965 'te senaryosunu yazdığı Sokakta Kan Vardı filmin yönetmenliğini de yapan Türkali edebiyata şiirleriyle başlasa da roman ve oyun yazarlığı yaptı. Bir Gün Tek Başına,Mavi Karanlık, Yeşilçam Dedikleri Türkiye ve Tek Kişilik Ölüm'le romancılığını sürdürdü.

TKP’nin eski üyelerinden olan Vedat Türkali, 2002 seçimlerinde DEHAP’dan aday olarak aktif siyasete atıldı

Türkiye Yazarlar Sendikası ve Barış Derneği yöneticilik ve üyeliklerinde bulunan Türkali 12 Eylül 1980 darbesinden sonra Aydınlar Dilekçesi ve Barış Derneği’nin davalarından yargılandı.

 29 Ağustos 2016'da Türk edebiyatının usta isimlerinden Türkali  Yalova'da  tedavi gördüğü hastanede 97 yaşında Çoklu organ yetmezliği  sebebiyle hayatını kaybetti naaşı Zincirlikuyu Mezarlığına defnedildi.

2- Vedat Türkali'nin Edebi kişiliği

 tiyatro, roman, şiir, deneme, anı ve söyleşi türünde çok sayıda eser kaleme alan Türkali İdeolojik düşüncelerini eserlerine yansıttı. Romanlarında sol hareketlerin, özellikle TKP çizgisinin etkileri sıkça görülmüştür . Toplumcu gerçekçi yazarlardan biri olarak Türk Edebiyatında  ün yapmıştır.

Edebiyat yaşamına şiirler başlayan  ancak bu alanda söz sahibi olamayan Yazar, edebiyat dünyasına ismini, ilk romanı olan “Bir Gün Tek Başına” ile duyurdu. Bu romanında 27 Mayıs 1960 darbesini hazırlayan aylarda aydınların yaşadıkları bunalımları ele aldı

3-Vedat Türkali'nin Eserleri

  • Roman:
    • Bir Gün Tek Başına - 1974
    • Mavi Karanlık – 1983
    • Yeşilçam Dedikleri Türkiye - 1986
    • Tek Kişilik Ölüm - 1989
    • Güven (2 cilt) - 1999
    • Kayıp Romanlar - 2004
    • Yalancı Tanıklar Kahvesi - 2009
  • Senaryo:
    • Dolandırıcılar Şahı - 1960
    • Kızgın Delikanlı - 1964
    • Erkek Ali - 1964
    • Üç Tekerlekli Bisiklet - 1965
    • Otobüs Yolcuları - 1965
    • Sokakta Kan Vardı - 1965
    • Şehirdeki Yabancı - 1965
    • Karanlıkta Uyananlar - 1965
    • Bedrana - 1974
    • Güneşli Bataklık - 1977
    • Kara Çarşaflı Gelin - 1977
    • Üç Film Birden - 1979
    • Eski Filmler - 1984
  • Şiir:
    • Eski Şiirler Yeni Türküler - 1979
  • Oyun:
    • 141. Basamak - 1971
    • Bu Ölü Kalkacak - 1976
    • Dallar Yeşil Olmalı - 1985
  • Anı:
    • Komünist - 2001
    • Savunmalar - 1989
    • Bu Gemi Nereye - 1985

4- Vedat Türkali'nin Ödülleri:

  • 1965 – Antalya Altın Portakal Film Festivali, En İyi Senaryo Ödülü, Karanlıkta Uyananlar
  • 1970 – TRT Oyun Ödülü (Dallar Yeşil Olmalı)
  • 1974 – Milliyet Yayınları Roman Yarışması Birincilik Ödülü- ‘Bir Gün Tek Başına’ adlı romanıyla
  • 1976 – Orhan Kemal Roman Armağanı
  • 1977 – Altın Portakal Film Şenliği en iyi senaryo ödülü, Kara Çarşaflı Gelin ile
Paylaş:
Yorumlar