Ucuz Ölümler Ülkesi Anatolia 1 /Tarihçe

1‘Havva’nın dünkü çocuk sayıldığı’ toprak ana.

Dağ ve vadi.

Ovalara dolanan ırmaklar,

al kuşaklı gelin’cik.

Türkülerin ninni ninni büyüdüğü,

2’Nuh’a beşikler vermiş’ tarih yatağı.

sonsuzluk noktası.

Zamanın sıfırı antik çağlar.

İyi insan, ideal yurttaş 3ideası, mutluluk kültü.

Tanrıların iyi çocuk ve bin olduğu mitos.

4Müz’lerin ve meleklerin güzel yüzü.

5Daphne’nin bakire yemini.

Gözü yaşlı 6Niobe.

Dişil ruh, 7Amazon.

8Kut, 9Umay.

Bereket tarlası,

tohum, başak, ekmek; ateş, su ve aş.

10Kibele.

11Polis yüzlü devlet,

medeniyetler rahmi.

Hitit, Frig, Lidya, İyon, Urartu, kadim kentler

Filozof ve bilgeler yuvası.

Homeros, Odyssesia ve en çok İlyada.

Krallar tacı, İskender.

Biraz Grek ve Helen, biraz Roma.

Bizans, kutsal ittifak, haçlı.

Göç yolu kavimlerin.

Yüzü toz, toprak ve taş.

Yelesi rüzgârlı güzel atlar yurdu,

yüzünde nal izi.

İnancın çeşmi.

Var ve Yok makamı.

Heybesi din yükü İbrahim.

Dört kitap, inanç, 12 ‘sırât-ı müstakim.’

Dört mevsim, cennet ırmağı.

Akıncı, ordu, kapı ve Malazgirt.

Alparslan ve Diyojen.

''Diyar-ı Rum''

Selçuk ve İslam.

13 Babaî.

Moğol yağması.

Saldırı, talan, hastalık, afet ve salgın, bölünme ve dağılış.

Veraset ve beylikler.

Duvarları kilim motifli divane mabedi.

Ali yareni, Bektaşî.

Yunus yüzlü çiçek aşkı.

14Şemde hayal-i rû.

Hırkası sırlara mayalı derviş.

Gönül dergahı, eş'tinsel, yar, arkadaş.

15Şems terki, ‘Gel’ çağrısı.

Âşk’ın yüzü.

Sevgi maisi Mevlana.

Uyku ve ulu ağaç

ve kuruluş ve cenk.

Mülk edilmiş hünkâr.

Hanedan.

Entrika ve taht.

Mezhep tutmuş halife.

Tövbe bilmez fetva.

Çağ kapatıp çağ açmış

Muhammed muştusu fetih.

Üç kıta Peygamber sancağı.

Katli vacip saltanat.

Padişah mührü ve ferman.

Siyah yüzlü cellat.

Günahkâr ok kirişi.

Şehzade bakışlı hüzün.

İsyana nazır Celâlî.

İz sürmüş, yol tutmuş, eşkıya.

Pusuya durmuş haydut ve harami.

Kılıç kesiği, boynu kıldan ince, yiğit ziyanı.

Börklüce 16(Mustafa) ve Torlak 17(Kemal).

Serez çarşısında zulm ile abad,

Şeyh kederi Bedrettin.

Nankör Hızır ve ki Paşa.

Tarikat eri, Yedi Ulu’dan halk.

Boynunda kement,

göğe çekilen Pir Sultan Abdal.

Hiciv divan’ı,18Nef’i,

Aksak Timur.

Bayazıt acısı, sonra fetret.

Fil ve Nasrettin Hoca.

Binbir gece masalı, söylence.

Pişekar ve kavuklu,

Hacivat ve Karagöz,

görsel dinlence.

19Reaya yahut tebaa, rûmi

Kör(destanlar)oğlu.

Ozanlar idili, sazende, nefesler, deyişler,

âşıklar mekânı.

Şah İsmail 20ricatı.

İnziva ve kahır.

Hasta Osmanlı

Kadın ve ana, 21 ‘Nene’ ve ‘Hatun’.

İtilaf-İttifak

İlk Cihan Harbi

Mondros.

Paramparça ve yedi düvel işgal.

22Jön, İttihat ve Terakki.

Umudun kağnı izi

Şerife Bacı,

kundağında Küre Dağları.

Cephede Türk, Kürt, Çerkez, Laz.

Siperde yan yana bir kardaş.

Kan zeminde ‘Ay ve Yıldız’ timsali.

Kurtuluş ve ‘İstiklâl’

‘Mavi gözlü Misak-ı Milli.’

1923 yaşasın Cumhuriyet!

Başkaldırı, isyan;

Nasturi, Koçgiri, Ağrı, Zilan, Dersim.

Ayaklanmış halk.

Makus talih.

Kıyım ve ziyan, diaspora, kaçak.

Tecrit ve zından.

Hem tanık, hem sanık, hem ‘Şeyh’ hep 23‘Said’

24‘Rıza’ ve illaki ‘Seyit.’

Gazlı mağaralar.

Ve idam oğlu idam.

Başı bulutlu ‘bir ceviz ağacı’, tek ve hür.

Mısra mısra 25Nazım.

‘Orman gibi kardeşçe.’

Tutuk ve hapis, yad el.

Memleket hasreti.

Kalanlara darbe, ceza ve sürgün,

26Balıklıgöl’de yüzen ala sabır.

Erek Dağı’nda inziva.

Naaşı sürgün, mezar k/ayıbı.

Ahir zaman ehli, 27Bediüzzaman.

Düzenli darbeler yurdu.

Yassı ada.

İdamda başbakan.

Sol ve sağ.

Civan mı civan. Asi!

Darağacında üç fidan,

bir Deniz, bir Yusuf, bir Hüseyin.

Eski ve mazlum, dedem yurdu.

‘Diyarbekir kalesi.’

Büyümeyen Ahmet Arif’in yeğeni ‘Adiloş bebe.’

28‘Otuzüç kurşun’.

Mütemadiyen etnik ve diğeri.

Ruhu tutkulu, biraz militan, kırık şiveli.

Gök uçurtma yedi renk.

Çoğu paramparça ön yargı.

‘Gül memeler değil, domdom kurşunu,

fizik ve atom çekirdeği.’

Hem yurt, hem viran.

29Yılmaz Güney ve Doğu.

Fis-Lice. Ayrılıkçı.

Diyarbekir zindanı,

kibritler aydınlanır dörtlerin gecesi

Esat Oktay Yıldıran, ivme.

Zulüm ve işkence.

İhanet ve itiraf.

Ölüm oruçları. Dörtlerin gecesi.

Hem fail ve meçhul.

Kır saçlı 30Musa (bakışlı,) Anter.

Sınır ve sivil, Uludere-Roboski.

‘Kaçakçı, çay ve tütün.’

Tel örgü, ‘hasret ve pranga.’

Ekmek davası.

Elleri işçi ve namuslu, alın teri.

‘Kokusu karanfil ve dudağında cığara.’

Kömür ocağı, göçük, kara bahtlı.

Direnç, ağzı öfke ve küfür.

Habil ve Kabil

Ölüp öldüren, öldürülen, sevip dövülen.

Elleri demir, sarışın, gök sesli.

mahlası devlet, çatık kaşlı ve vatan.

Baba şefkati, Ana, bacı, namus.

Çocuk gülüşü, masum yâr yüzü.

Hep vurulan.

‘Ucuz ölümler ülkesi’ Anatoliam.

Güney

1, 2- Ahmed Arif Anadolu şiirinden.

3- İdea: Değişmez öz, şeylerin ilk örneği, uzayın ve zamanın ötesinde, öznenin dışında, kendiliğinden var olan, duyularla değil ruhsal olarak, anımsama yoluyla kavranabilen, duyularla yalnızca görüngüleri algılanabilen asıl gerçeklik.

4- Müz: Mitolojide ilham tanrıçaları, ilham perileri.

5- Daphne: Kimseyle olmamak için yemin içmiş olan ve kendisine aşık olan Apollon’a teslim olmamak adına toprak anaya seslenerek defne ağacına dönüşen su perisi.

6- Niobe: Evlat acısı çektiğindne sürekli ağlayan tanrıça. Spil Dağı'nda bulunan "Ağlayan Kaya", Niobe'nin öyküsü ile özdeşleşmiştir.

7- Amazon: Anadolu’da da olduğu söyKadın savaşçı.

8- Kut: a. Devlet idaresinde güç, yaratıcılık ve yetki bakımından sahip olunan üstün güç. b. İyilik getiren şey, uğur, baht, talih. Mut, mutluluk.

9- Umay: Türk mitolojisinde "bereket tanrıçası", "koruyucu tanrıça" anlamlarına gelir. Umay, eski Türk inancında çocukları, kadınları ve aileyi koruyan bir tanrıça olarak kabul edilirdi. Bu isim, bereket, koruma, şefkat ve annelik niteliklerini simgeler.

10- Kibele: Analığı, üremeyi, dişiliği, hayatın sürmesini ve dolayısıyla bereketi simgeleyen tanrıça.

11- Polis: Şiirde tevriye kullanılmıştır. Hem antik çağ dönemindeki medeniyetlerde kurulan şehir devlet ismi. Güvenlik görevlisi.

12- Sırât-ı müstakim: Kulun Allah'tan başka her şeyden yüz çevirerek bütün duygu ve düşüncesiyle O'na yönelmesi,

13- Babaîler İsyanı; Baba İlyâs-ı Horasânî ve halifelerinden Baba İshak'ın, kötü yönetimi yüzünden Selçuklu yönetimine karşı 1240 yılında Anadolu'da çıkardığı dinî, siyasî ve içtimaî bir ayaklanmadır.

14- Şem / Rü: Mum/yüz

15- Şems: Şiirde tevriye kullanılmıştır. Hem güneş hem de Şemsi Tebrizi olarak kullanılmıştır.

16- Börklüce Mustafa: Şeyh Bedrettin’in başlıca müridi, Türkmen Alevilik önderi. 14. Yüzyılın ikinci yarısı ile 15. yüzyıl başında yaşadı.

17- Torlak Kemal: Şeyh Bedreddin isyanı olarak bilinen halk ayaklanmasına önderlik etmiştir.

18- Nef’i: Hicivleriyle usta divan edebiyatı şairi. 4. Murat tarafından boğdurulur.

19- Reâyâ/tebaa: Bir hükümdarın yönetimi altındaki halk./uyruk. Rûmi: a. Bizans İmparatorluğu’na ve bu imparatorluğun egemenliği altındaki ülkelerde yaşamış olanlara ilişkin olan. b. Anadolu’yla ilgili. c. Anadolu’da yaşayan (kimse)

20- Ricat: Geri çekilme, bozgun.

21- Nene Hatun: Rus işgaline karşı Erzurum'daki halk direnişinin simgesi hâline gelmiş olan Türk kadın kahraman. Şiirde iki ayrı parça olarak kullanılmıştır.

22- Jön: Jön Türkler veya Genç Türkler, Osmanlı İmp. döneminde ortaya çıkan meşrutiyetçi ve 2. Abdülhamid Dönemi'nde muhalif olan "genç ve aydın" kuşağa verilen isimdir.

23- Şeyh Sait: Zaza asıllı Kürt Nakşibendi tarikatı lideri. İdam edilen bir aşiret Şeyh Said İsyanı'nın lideri. Şiirde iki ayrı parça olarak kullanılmıştır.

24- Seyit Rıza: Dersim İsyanı'nın lideri, idam edilen Alevi dedesi. Şiirde iki ayrı parça olarak kullanılmıştır.

25- Nazım: Şiirde tevriye kullanılmıştır. 1- Şair yazar Nazım Hikmet Ran.2- Şiir yazı şekli. Ayrıca Nazım Hikmet’in şiirlerinden alıntılar yapılmıştır.

26- Balıklıgöl: (Ayn-i Zeliha ve Halil-Ür Rahman Gölleri), Şanlıurfa şehir merkezinin güneybatısında yer alan ve İbrahim peygamberin ateşe atıldığına inanılan bu iki göl, İslam alemi için kutsal sayılan balıkları (sazangiller) ve çevrelerindeki tarihî eserler ile ), Şanlıurfa'nın en çok ziyaret edilen tarihî mekanlarındandır.

27- Bediüzzaman Saidi Nursi: Kürt İslam âlimi, müfessir ve yazar.

28- Ahmed Arif in Anadolu şiirinden.

29- Yılmaz Güney: a. Kürt kökenli oyuncu, yönetmen, senarist, yapımcı, yazar, şair ve aktivisttir. b. Güneydoğu Anadolu bölgesi de kastedilerek şiirde iki anlam ve parça olarak kullanılmıştır.

30- Musa Anter: Kürt asıllı yazar, şair ve gazeteci. 72 yaşında Diyarbakır'da uğradığı silahlı saldırı sonucu hayatını kaybetmiştir. Şiirde iki ayrı parça olarak kullanılmıştır.