Türk ve Dünya Edebiyatında İz Bırakan 15 Kadın Şair ve Yazar

Türk ve Dünya edebiyatına bakınca genelde erkeklerin şairliği ve yazarlığı ön plana çıkar. Erkek şair ve yazarlara ilham veren de çoğu zaman kadınlar olmuştur. Türlü türlü şiirlerin, şarkıların, romanların ilham kaynağı olan kadınlar… Peki Türk ve Dünya edebiyatında hiç kadın yazar yok mu? 8 Mart Dünya Kadınlar Günü dolayısıyla o güçlü kadın şair ve yazarları analım istedik. İz bırakan on dört kadın şair ve yazarı siz edebiyatla.com okuyucuları için kaleme aldık.

1- Gülten Akın

“Ah kimselerin vakti yok, durup ince şeyleri anlamaya…” diyen Gülten Akın, “İnce Şeylere Yolculuk”ta erkek işi olarak nitelendirilen, kadınların yapamayacağı düşünülen şiir yazma işini “yaşamımın ana çizgisine yerleştirip bunu kırk üç yıldır sürdüren bir kadınım.” der. Şiirlerinde ezilenleri, çocukları, kadınları, ekmek parası için göçmek zorunda kalıp yolda telef olanları, evleri, kentleri, doğayı, insanı ve hayatı anlattığını belirtir.

Uzak Bir Kıyıda , Ağıtlar ve Türküler, Kestim Kara Saçlarımı, Deli Kızın Türküsü onun şiir kitaplarından bazılarıdır.

2- Nilgün Marmara

“Kuş koysunlar yoluna…” onun ezberimizde olan sözlerinden birisidir.  Boğaziçi Üniversitesi’ndeki tezinin konusu ise “Sylvia Plath’ın Şairliğinin İntiharı Bağlamında Analizi”dir. Bu konu ve yazar onu öylesine etkilemiştir ki Sylvia Plath gibi o da 30’lu yaşlarda intihar etmiştir.

Kağıtlar, Defterler, Metinler, Daktiloya Çekilmiş Şiirler yazarın kitaplarındandır.

3- Birhan Keskin

Otobiyografisinde yazarlık serüvenini şöyle açıklar:  “İlkokulun ilk yılı, sol elimi iple bağlıyor öğretmenim. Sağ elimle yazmalıymışım. Okulu sevemedim, bu kır saçlı öğretmeni de. Kaçıyorum, annem geri getiriyor tekrar. Uzun sürdü. Okumayacak bu çocuk diyorlar. Üçüncü sınıfta elimi bağlayan öğretmenden kurtuldum. Sonrası daha kolay olmaya başladı. Bizimkileri yalancı çıkarttım, okudum, yetmedi yazdım da.”

Kim Bağışlayacak Beni, Fakir Kene, Ba, Y’ol yazdığı kitaplar arasındadır.

4- Füruzan

47’liler romanı ve Parasız Yatılı hikayeleri yazmış olan Füruzan’ın bir de Lodoslar Kentinde isimli şiir kitabı bulunuyor.

5- Didem Madak

Bir edebiyat dergisine verdiği röportajda Didem Madak kendisi için şunları söyler: “13 yaşımdayken annem öldü. Hani bazı insanlara isimleri çok yakışır ya, işte annem o insanlardandı. İsmi Füsun’du. Annemden bana kalan tek miras bir sihirdir. Onu ne zaman özlesem hep bir şiir yazdım.Boşandım. Pek çok işte çalıştım. Sekreterlik, anketörlük, pazarlamacılık, tezgahtarlık. Hepsinden de istifa ettim. Bir yığın insan tanıdım. Ama hep yalnızdım. Bütün bu karışıklığın üstesinden gelmek için şiir yazıyorum.” demiştir kendi şiir serüveni için.

6- Tomris Uyar

Türk hikaye yazarı ve çevirmen. Yürekte Bukağı ve Yaza Yolculuk isimli kitaplarıyla Sait Faik Hikaye Armağanını kazanmıştır. Günlükleri ise “Gün Dökümü” adıyla yayımlanmıştır. Hayatı ciddiye almayan, sevgiden yorulduğunda yeni bir sevdaya açılmaktan korkmayan bir kadındı. Onca şiirin gölgesinde, kadın yanı mutluluk duysa da, ağır yükler altındaydı. Dost kaldığı, gönlünü kaptırdığı ve hatta evlendiği şairler, onu hep her an ellerinden uçup gidecek bir kuş gibi sevdiler.

7- Tezer Özlü

Son dönemin yine çok okunan isimlerinden olan Çocukluğun Soğuk Geceleri, Yaşamın Ucuna Yolculuk, Kalanlar  isimli hikaye kitapları bulunan Tezer Özlü’nün, Leyla Erbil’e olan mektuplarından oluşan Tezer Özlü’den Leyla Erbil’e Mektuplar isimli bir kitabı vardır.

8- Ayşe Kulin

Ayşe Kulin'in öykülerden oluşan ilk kitabı “Güneşe Dön Yüzünü” 1984’te yayımlandı. Münir Nureddin Selçuk’un hayat öyküsünü anlattığı “Bir Tatlı Huzur, Foto Sabah Resimleri, Geniş Zamanlar, Gece Sesleri, Adı : Aylin adlı kitapları bulunmaktadır.

9- Duygu Asena

Gazeteci, televizyon programcısı ve feminist yazar olan Duygu Asena’nın ilk kitabı Kadının Adı Yok’tur. Bu kitap müstehcen bulunduğu için yasaklanmıştır.

Paramparça, Aşk Gidiyorum Demez, Aslında Özgürsün diğer kitaplarının adlarıdır.

10- Mina Urgan

İngiliz Dili ve Edebiyatı’nın en önemli eserlerini çeviriler yaparak Türk edebiyatına kazandırdı. Bir Dinozorun Anıları, Bir Dinozorun Gezileri adlı kitaplarında çoğunluğu Türk edebiyatının yazar kadrosundan oluşan arkadaşlarıyla yaşadıklarını, gezilerini, gülüp eğlendiklerini konu alır.

11- Halide Edib Adıvar

1984 yılında İstanbul’da doğan Halide Edib Adıvar savaş yıllarında ,kurtuluş mücadelemizde aktif rol alarak adını Türk edebiyatına yazdırmış ve ses getirmeyi başarmıştır. Aynı zamanda öğretmen kişiliği ile de tanınmış yurt dışında ve içinde birçok görevde yer almıştır. Milli Edebiyat’ın ilkelerine bağlı bir dil kullanmıştır. Kullandığı sade lisan ile nesir alanında milli edebiyat anlayışının temsilcisi sayılabilir.İlk romanlarında kadın psikolojisi ve aşk üzerinde durmuştur.

12- Virginia Woolf

Klasik edebiyat çevresinde feminist hareket içeren  eserler vermiştir. Yazar olan babasının kütüphanesinin etkisiyle okumaya, yazmaya ve kendini geliştirmeye başlayan Woolf, savaş korkusundan dolayı intihar etmiştir.

Kendine Ait Bir Oda, Deniz Feneri, Benlik Üzerine Denemeler, Bayan Dalloway eserlerindendir.

13- Agatha Christie

Dünya edebiyatında polisiye roman denince akla gelen ilk isimlerden birisidir. Marry Wesmacott takma adıyla aşk romanları da yazmıştır. Miss Marple ve Hercule Poirot isimli kahramanları Dünya edebiyatına kazandırmıştır.

Mezopotomyada Cinayet, Ölüm Büyüsü, Noelde Cinayet, Ölüm Çığlığı,16.60 Treni kaleme aldığı kitaplardandır.

14- Ursula K. Le Guin

ABD’li bilimkurgu ve fantezi yazarları arasında en çok bilinenlerden birisidir. Eserlerinde Taoizm ve Yunan Mitolojisinin etkileri görülmektedir. Aynı zamanda bazı üniversitelerde de ders vermiş olan Ursula K. Le Guin’in kitapları şunlardır: Dünya’nın Kıyısında Dans, Uçsuz Bucaksız, Rüzgargülü, Dünyanın Doğum Günü….

15- Sylvia Plath

Bir kadın şair olan Slyvia Plath hayatının ilk dönemlerinde manik depresif bozukluğuyla savaşmıştır. Trajik yaşamı ve intiharıyla tanınmıştır. Sırça Fanus’ta depresyonu üzerine ayrıntılı bilgiler verir. Günlükler Bir Edebiyat Olayı, Ariel ve Seçme Şiirler kitaplarının bazılarındandır.