Kazan Kaybet Ama İntihar Etme 4

Bu bencileyin başladığım yazın serisi öyküden ziyade başka bir şey ya, şey işte.

Dünya gündemini aşağı yukarı 10 yıldır, 2010 lu yıllardan beridir, gittikçe artan bir şekilde işgal eden kripto paralar ve kripto para borsalarını anlamaya veya anlatmaya yönelik her yönden. 

Biraz bilgi, biraz tecrübe, biraz sosyolojik gerçeklik, biraz da kamu yönetimini ilgilendiren hususların temel çizgisi aslında ekonomi. Kripto para denilen nedir, ne değildir? 

Öncelikle bu konunun ruhunu anlamak istiyorsak, iki film önerebilirim, bu filmler aslında parayla, borsayla alakalı değil, umarım izler ve üzerinde düşünürsünüz.

Filmimizin biri; 2018 yapımı Başlat, Ready Player One. 

İkinci filmimiz de; 2021 yapımı Gerçek Kahraman, Free Guy. Linklerini bulup izlemenizi tavsiye ederim.

Filmlerimizin konusu aslında kripto para değil, sanal dünya. Sanal dünyadaki oyunlar, yapay zeka ve etkileşimler. Ancak bu iki film de özü tahlil edilirse sanal dünyadaki yaşayan ekonomiyi anlatmaya aday başka bir şekilde. Bunların yanında kripto parayla ilgili beş on bilim kurgu filmi var... 

Bilgisayarın, sanal dünyanın, internetin dünyamıza nasıl girdiğini geçmişe dönerek kendi hayatınızdaki kesitleri ve dönemeçleriyle irdeleyin lütfen. 

Haberlerde sıklıkla duyarız, tarlada 5 Lira olan malın, marketlerde son tüketiciye sunulduğunda 15-20-25 Liraya çıkmasını. Bunun nedenini az çok bilen bilir, koyunlar bilmez ama onlar iç güç der, dış güç der algı operasyonu çeker... Neyse diyelim. Elbette eski kuşak dediğim aslında eski olmayan ancak internetle geç tanışanların bu piyasayı anlaması çok zor. Aşağı yukarı Y kuşağı denilen kesimin anlaması daha kolay. 

Sosyal medyadan ziyade paylaşım uygulamaları olan uygulamalar eşler, arkadaşlar, akrabalar vb arasında kullanılır,  isimlerini ziktetmeyeyim, şöyle ki; insanın doğasında sıla var, insanın sılası ise çocukluğudur, ileri yaşlarına gelmiş insanlar bir şekilde çocukluklarını yaşadığı yere bir döner, dönmese de özlemini çeker, fazla ileri yaş  olmasa da ortalama 60 ve üstünde bir yaşa sahip akrabam da köye gitmiş gezmeye, kısa bir video paylaşmış, eski ahşap evler görülmekte, köy ıpıssız şekilde, kalanlar da tahminen diyeyim 30-50-100 haneli köyden ortalama 3- 5-10 hane kalmış ve oralarda genelde hep dede ve ninelerimiz dediğimiz yaşlılarımız, kır hayatının sanki son geçit töreninde veya ağıt veya hüzün töreninde gibiler. 

Yaşlılarımızın, anne ve babalarımızın dijital dünyayı anlaması çok zor. Ha keza işi gereği yıllardır teknolojiyle ilgilenen üst kuşak dahi olsa, kripto para konusunda her zaman geriden takip ederler. İstisnalar kaideyi bozmaz yine de.

Z kuşağı denilen aşağı yukarı 2000'li yıllarda doğan kardeşlerimizin oynadığı oyunların çoğu bir şekilde sanal ve bilgisayar oyunuydu, Y Kuşağının belki yarısı da bilgisayar oyunlarıyla büyümüş olabilir ülkemizde. 

İşte bu oyunlardaki ödüller de, başarılar da, seviye atlamalar da bir şekilde sanal ödül mekanizmalarının oluşmasını sağladı. 

Ben şahsen ilk kripto konusunu duyduğumda anlam verememiş, dolandırıcılık olduğunu , bu piyasanın devlet güvencesinden yoksun, banka güvencesinden yoksun, ne olduğu belli olmayan ve elimizde göremediğimiz bir şeyler olduğunu düşünerek uzak durmuştum ve durdurmaya çalışmıştım kendimce forumlarda... Çok geç haberdar oldum ben de, dünyanın geneliyle birlikte belki 2017 yılındaki yükselişlerde. 

Bu piyasa büyüdükçe devletler, uluslararası kuruluşlar, merkez bankaları da son 3-5 yıldır devamlı bir açıklama, yargılama, anlama, anlamaya çalışma yolundalar bu piyasayı. Ve ekseriyetle kontrol etmek istemekteler. Çünkü bu dijital alem devlet bazlı tüm kurum ve kuruluşların dışında, son çağın nesilleri tarafından bir şekilde büyütülen bir piyasa. Dünya zaten bir çağ değişiminde ve bu değişim 6000 yıllık bir geleneğin değişimi olacak şekilde ilerliyor. 

Kısaca internet paraları diyebileceğimiz kripto paraların en bilineni ve lideri de Btc. Şu an tanesi 55-60 bin dolar, TL karşılığı ise doları 9 Tlden hesap edersen 450 bin-600 bin Tl. Bu bölgeye ise 2800-3400 dolardan geldi son 3 yılda. 

Artış 20 kat. 

Böyle bir artışı 1990 lardan belki de 100-300-1000-2000 yıl geriye sarsak bile görebilmek çok zor, eski ekonomik veya parasal işlemlerle de bu artışı açıklamak da.

Altcoin denilen dijital mallardaki artış ise 20 katı bile aşkın vaziyette olabiliyor, ki bu artışlar bile kimi coinler için devede kulak kalıyor. 

Arz taleple ilgili bir çok görüş dillendirilebilir ama??? Yine de açıklamak çok zor işte... Bencileyim kem küm edip duruyorum di mi:)

İki haftada 20-40-50 kat artış yaşayan alt coinler oldu piyasada. Bu artışları eski ekonomik gerçekliklerle, tanımlarla, teorilerle anlatabilmek neredeyse imkansız değil mi?

İlkokul 4 den ortaokul ve liselere kadar matematik ve geometri derslerinizi düşünün şimdi. Geometri aslında dünya kültürünün en derin noktası olmalı. Yani şekil ve şekiller. 

Konuyu toparlamak oldukça zor, özetle, sesleneyim;

Ben Y kuşağı denilen kesimdenim, Z kardeşlerime derim ki; herhangi bir borsa veya internet ortamındaki bir uygulama veya oyunda eğer bir kripto para veya coin veya jeton alıp yatırım yapmak istiyorsanız, lütfen, en az 6 ay 1 yıl önceki fiyatına bakınız. Öncelikle kazanmak istiyorsanız kaybetmemeyi öğrenmeye çalışın. Aşırı oynak bir piyasa ve piyasa dilinde boğa ve ayı sezonu döngüleri 3 er aylıktan 12 aya kadar çıkıyor. 

Bu yazım dizisinin başında bir borsada yanlış pozisyon alan veya çok fazla al sat yaparak her düşüşte panik yapan her yükselişte heyecanlanan eli ayağına dolaşan ve 150 bin Tlsini kaybeden ihtimalen X veya Y kuşağı bir vatandaşımızın intiharı var. 

Kimsenin yaşamı ucuz olmamalı, kendi etmiş kendi bulmuş diyerek de konuya yaklaşamayız.

Bu piyasada koşacaksanız;

1- Kaybetmeyi göze aldığınız miktarla girin.

2- Borsaya aktardığınız miktar kadar bir miktarı da yedekte bulundurun.

3- 3 aydan 12 aya kadar bir düşüş - ayı piyasasına- döngüsüne girebileceğinizi asla göz ardı etmeyin.

4- Ana paranız veya miktarınızı kazanırsanız, yani yatırdığınız miktar 2 katına ulaşırsa direkt ana parayı çekin ve kalanı ile devam edin. 

5- Paranın tarihiyle ilgili belgeseller bulup izleyin, yaklaşık 6-6500 yıllık bir dünya tarihindeki ekonomik işleyişi anlamak için 2-4 bilemedim 12 saatinizi ayırın hiç yoktan.. 

Vb vs...

Konu çok derin, toparlamak ve parça parça anlatmaya çalışmak da umarım zihninizde bir kopukluk meydana getirmemiştir, peyder pey anladığımız kadar anlatmaya devam edeceğiz. 

Esenlikle...